Cahille sohbeti kesin, global sağlık girişimlerini Bilim Kazanı’ndan ve seyyah doktor Aybike Onur’dan dinleyin.

Son örneğinin ebola vakalarının ele alınması olduğu global sağlık girişimlerine yaklaşımınız, ‘AFRİKA’DAN GELEN BÜTÜN UÇAKLARI DURDURUN!!’ diyen Donald Trump gibi mi olacak? Yoksa Dr. Aybike Onur’un söylediklerine kulak verip, kendimizi dünyadan izole etmemizin mümkün olmadığına, sağlık standartlarımızın ancak global olarak hep birlikte yükseleceğine mi kanaat getireceksiniz? Ya hep beraber, ya hiçbirimiz.

Son 1 yıldır Kamboçya’daki Ankor çocuk hastanesinde gerçekleştirdiği araştırma çalışmaları dahil türlü sebeplerle dünyanın dört bir yanını gezen, Oxford menşeili Dr. Aybike çelebi, bizlere Dünya Sağlık Örgütü gibi ismini sürekli duyduğumuz kurumların aslında uzun ve kısa vadede ne kadar şükela işler yaptığını anlatıyor. Kamboçya hikayeleri, Aybike’nin işleri, global sağlık üzerine neşeli ve latif sohbetler ve daha fazlası burada!

 

Ebola yayılmaya devam ediyor ve tüm dünya koordineli bir şekilde bu hastalığı tespit ve tecrit etmeye, onu küresel bir salgına dönüşmeden durdurmaya çalışıyor.

Liberya’da ölmekte olan bir Ebola hastasını hastaneye götürürken virüs bulaştığı tahmin edilen, sağlıklı bir şekilde Amerika’ya geldikten sonra hastalık belirtileri göstermesi üzerine 28 Eylül’de Teksas Presbiteryen Hastanesi’ne yatırılan, Afrika dışında teşhis edilen ilk Ebola hastası Thomas Eric Duncan Ebola’ya yenik düştü ve 8 Ekim’de hayatını kaybetti. Bedeni yakılarak külleri toprağa gömülmek üzere gönderilen Duncan’a yatırıldığı hastanede müdahale eden sağlık görevlisi Nina Pham’a da 12 Ekim günü Ebola teşhisi kondu ve müşahade altına alındı.

Afrika’da ilgilendikleri hastalardan Ebola kaptıktan sonra İspanya’ya getirilen iki misyonerin hayatlarının son günlerinde bakımından sorumlu hemşire Teresa Romero Ramos geçtiğimiz hafta Avrupa’da Ebola teşhisi konan ilk insan oldu. Ebola ile enfekte olduktan sonra virüsü yenen antikor gelistiren hastaların kanından elde edilen serum ve Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar (GDO) kullanılarak geliştirilen deneysel Ebola antikor kokteyli ZMab ile tedavi edilen Ramos iyileşme belirtileri göstermeye başladı.

Son olarak gene 12 Ekim’de, yakın zamanda Liberya’ya gittiği bilgisine ulaşılan, hastalık belirtileri gösteren başka bir hasta Ebola şüphesiyle bizim de okuyup çalıştığımız Harvard Üniversitesi ile bağlantılı bir hastaneye yatırıldı.

Ebola dünyaya sıçramaya devam ediyor ve büyük ihtimalle sıçramaya devam edecek. Peki, Ebola Afrika dışında da bir salgına dönüşecek mi; yoksa hazırlıklı, koordine bir şekilde halk sağlığını koruma amaçlı tecrit ve takip çabaları ve laboratuvarda geliştirilen ve insanlarda denenmesine izin verilen deneysel aşı girişimleri sayesinde bu hastalık daha fazla yayılmadan durdurulabilecek mi?

Geçtiğimiz hafta ilk bölümünü yayınladığımız Ebola Özel Programı‘nın ikinci haftasında da Virolog Dr. İlker Öztop‘la Ebola virüsünün genetiğini, Ebola’ya karşı geliştirilen deneysel ilaç ve aşıları, bu aşıların geliştirildiği yüksek biyogüvenlikli araştırma laboratuvarlarını ve Ebola’nin havadan geçme özelliği olmayan tehlikeli ama bulaşıcılığı düşük bir virüs olduğunu konuştuk.

Bilim Kazanı’na buyurun, Ebola’dan bilgilenerek korunun.

Özellikle Gine, Liberya ve Sierra Leon olmak üzere Batı Afrika’yı Şubat ayından beri kasıp kavuran Ebola salgını bu hafta Amerika’da ilk vakanın teşhisiyle tekrar gündeme geldi.

20 Eylül’de hastalık belirtisi olmadan Liberya’dan uçak yoluyla Amerika’ya varan Liberyalı Thomas Eric Duncan, 24 Eylül itibariyle hastalık emareleri göstermeye başladı. 25 Eylül gecesi acil servise başvuran Duncan, yakın zamanda Liberya’da bulunduğunu belirtmesine rağmen belitilerin ağır olmaması sebebiyle ilaç verilerek eve geri gönderildi. Takip eden 2 gün içinde durumu ağırlaşan Duncan 28 Eylul’de ambulansla Teksas Presbiteryen hastanesine getirildiğinden beri yoğun bakımda ve karantinada. Duncan’ın 16 Eylül’de Liberya’da Ebolalı bir hastayla ölümünden hemen evvel doğrudan temasta bulunduğu bilgisine ulaşıldı. Ebola ile enfekte olduğu teyit edilen Duncan’ın durumu kritikligini koruyor.

Ebola bulaşıcı ve öldürücü bir hastalık fakat hastalık emareleri görünürken (kusma, kanama, tükürük, açık yaralar) havadan değil sadece vücut sıvılarının yakın teması aracılığıyla bulaşıyor, zira Ebola bir solunum yolları hastalığı değil. Hazırlıklı ülkelerde erken teşhis, karantina, tıbbi destek, temas takibi ve koordine edilen halk sağlığı çabalarıyla bu hastalığın bir salgına dönüşmesini önlemek mümkün.

Ebola virüsü, Batı Afrika’daki Ebola salgını, Ebola’nın neden bu sefer bu kadar yaygın bir salgına dönüştüğü, bunun ardındaki sosyo-politik nedenler, Ebola virüsünün genetiği, hastalığın klinik gelişimi, aşı çalışmaları, bizim risk altında olup olmadığımız ve daha fazlası hakkında bilgi edinmek için Bilim Kazanı’nın daimi Moleküler Viroloğu Dr. İlker Öztop ile yaptığımız iki bölümlük Ebola Özel Programı’nın ilk porsiyonunu buyurun buradan kepçeleyin.